Murale zdobią polskie osiedla

Murale – wielkoformatowe grafiki umieszczane na ścianach budynków – zdobią dziś przestrzeń publiczną w wielu miastach na całym świecie. Są formą malowideł ściennych i jako takie powstawały już ok. 30 tysięcy lat temu w prehistorycznych jaskiniach skalnych. Wraz z upływem czasu powstawały coraz doskonalsze formy artystycznego zdobienia ścian. W Starożytności rozwinęła się technika fresków. Malowane były na mokrym tynku za pomocą farb odpornych na alkaliczne właściwości wapna, będącego składnikiem zaprawy.

Współczesne murale narodziły się w Meksyku w latach 20. i 30. XX wieku. Tworzono wówczas malowidła o bardzo różnorodnej tematyce, zwracające uwagę na wydarzenia historyczne, kulturalne, ale także poruszające problemy polityczne. Pokrywano nimi zarówno ściany wewnętrzne, jak i zewnętrzne budynków. Ogromną popularnością cieszy się do dziś seria 27 murali wykonanych przez legendarnego twórcę Diego Riverę, zachwalających przemysł Detroit.

Pierwsze współczesne murale służyły jednak przede wszystkim reklamie. Tak było w czasach PRL. Wówczas na szarych, jednolitych blokowiskach z wielkiej płyty zaczęły pojawiać się kolorowe obrazy, reklamujące Pewex, PKO, PZU czy „Społem”. Z drugiej strony wyrastały anonimowe dzieła sprzeciwiające się ustrojowi komunistycznemu

Murale do dziś cieszą się nieprzemijającą popularnością. Po latach rozwijania się innych technik reklamy ulicznej, bazujących głównie na spotach wyświetlanych na ekranach elektronicznych, wiele firm stawia na nieco zapomniane w tej dziedzinie malowidła ścienne. Chcąc przyciągnąć uwagę jak największego grona odbiorców, zwracają się ponownie ku wielkoformatowej grafice zamieszczaanej na ścianach budynków.

Artystyczne malowidła pełnią jednak w dzisiejszych czasach znacznie więcej funkcji niż tylko reklama. Instytucje kulturalne promują w ten sposób wydarzenia artystyczne, władze miast i fundacje za pomocą murali prowadzą różnorodne kampanie społeczne. Coraz częściej pojawiają się obrazy ukazujące wydarzenia historyczne oraz postacie, które odegrały istotny wpływ na poszczególne dziedziny życia społecznego. Przykładem tematyki historycznej jest wielki Mural Silva Rerum, wykonany w 2007 roku z okazji 750-lecia lokacji Krakowa.

W XXI wieku na ulicach – nie tylko polskich – miast często napotykamy murale zaskakujące, zmuszające do refleksji. W czasach niepohamowanego konsumpcjonizmu twórcy starają się zwrócić naszą uwagę na sprawy naprawdę ważne, o których w codziennym biegu dawno zapomnieliśmy.

Mimo że wykonanie muralu nie jest dzisiaj tak proste, jak mogłoby się wydawać (wymaga zgody właściciela budynku lub władz miasta), sztuka ta ma się całkiem dobrze. Świadczy o tym powstanie wielu przedsięwzięć mających na celu jej promocję. W Gdańsku od roku 2009 odbywa się Europejski Festiwal Malarstwa Monumentalnego, działa również Gdańska Szkoła Muralu – platforma do dyskusji i doskonalenia warsztatu. W Łodzi od 2009 roku funkcjonuje promująca sztukę malarstwa wielkoformatowego Galeria Urban Forms. Poznań ma swój Festiwal Murali Outer Space, a Warszawa – Street Art Doping.

Wszystkie te działania świadczą o tym, że sztuka murali nie jest tylko chwilową modą, ale już na stałe wpisała się w krajobraz polskich miast.

Artykuł dodany w kategorii Blog.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *