Budownictwo ekologiczne polega na stosowaniu rozwiązań przy projektowaniu i wznoszeniu obiektów budowlanych, przejawiających się dbałością o środowisko naturalne i oszczędne gospodarowanie surowcami, od projektu, przez budowę, aż po eksploatację budynku.
Budownictwo zrównoważone wyraża się poprzez stosowanie materiałów o jak najmniejszej szkodliwości dla środowiska. Idzie to w zgodzie z obecnymi trendami w aranżacji, które charakteryzują się używaniem materiałów naturalnych. Do łask wraca drewno i kamień. Ponadto unika się materiałów wydzielających szkodliwe substancje. W Polsce pojawiają się już pierwsze domy zbudowane w całości z odpadów. Jednak takie zastosowania, projektowane przez ekologów-pasjonatów, są jak na razie niszowe i wzbudzają wiele kontrowersji.
Kolejnym nieodłącznym elementem eko-budynku jest jego odpowiednia lokalizacja, tak aby nie zakłócała istniejącego już krajobrazu i komponowała się z otoczeniem. W założeniach wykluczone jest ingerowanie w środowisko naturalne do tego stopnia, że budowla mogłaby się przyczynić do zniszczenia jakichś gatunków roślin czy zwierząt. Ponadto budynek zrównoważony powinien być zaprojektowany w taki sposób, żeby do minimum ograniczyć zużycie energii i surowców, a także produkcję zanieczyszczeń. Odchodzi się od stosowania pieców węglowych, na rzecz elektrycznych. Ale budownictwo zmierza obecnie w kierunku, aby budynki były samowystarczalne w produkowaniu energii. Tę pozyskuje się ze źródeł naturalnych, odnawialnych, poprzez kolektory słoneczne czy elektrownie wiatrowe. Wprowadza się rozwiązania hydrauliczne, umożliwiające efektywniejsze zarządzanie wodą i jej obrót wewnątrz nieruchomości.
Tego rodzaju budownictwo stawia sobie za cel także podniesienie komfortu życia i ochronę zdrowia użytkowników budynków. Architekci mają więc na uwadze także dbanie o jakość powietrza wewnątrz pomieszczeń. Wybór odpowiednich materiałów wykończeniowych i budowlanych, odpowiednia sieć wentylacyjna redukują zanieczyszczenia lotne znajdujące się w powietrzu. We właściwie zaprojektowanym budynku ilość wilgoci powinna znajdować się na poziomie, który nie powoduje osiadania pleśni, rozwoju grzybów i bakterii, które nie pozostają bez wpływu na zdrowie człowieka. Ma to zapewnić odpowiednia izolacja i szczelna pokrywa zabezpieczająca budynek. Tu ponownie znaczącą rolę odgrywa właściwie zaprojektowana wentylacja.
Aby zarządzanie budynkiem ekologicznym było bardziej efektywne, stosuje się rozwiązania inteligentne, takie jak zintegrowane systemy sterowania. Umożliwia to utrzymanie temperatury na stałym poziomie, kontrolę działania poszczególnych instalacji. Stosowanie liczników z kolei umożliwia pomiar zużytej energii, co pozwala na jej racjonalniejsze zużywanie.
Kiedy projekt wchodzi w fazę budowli, prace powinny być tak zorganizowane, aby w ich trakcie zużycie energii, wody i materiałów kierowanych na składowiska odpadów było jak najmniejsze.