Polski Instytut Ekonomiczny zakomunikował, iż obecna zdolność do sfinansowania zakupu mieszkania z przeciętnego wynagrodzenia jest niższa niż przed pandemią COVID-19. Jak wynika z danych, jeszcze w 2019 r. przeciętne miesięczne wynagrodzenie wystarczało na zakup 0,98 mkw. mieszkania. W 2022 r. było to już 0,88 mkw.
Według podanych informacji, w latach 2010-2019 zdolność do sfinansowania mieszkania systematycznie rosła, a każdego kolejnego roku za średnią pensję można było kupić o 0,02 mkw. nieruchomości więcej.
Na rok przed pandemią przeciętna miesięczna wypłata pozwalała już na zakup 0,98 mkw. mieszkania. Jednak w 2020 r. nastąpiło odwrócenie tego trendu i od tego czasu relacja pomiędzy wynagrodzeniami a cenami mieszkań stale się pogarsza. 2 lata później przeciętne wynagrodzenie pozwalało już tylko na zakup 0,88 mkw. Tym samym jest to spadek to wskaźnika do poziomu odnotowanego w 2012 r.
Jak zauważają eksperci, przed pandemią głównym powodem rosnącej zdolności do sfinansowania zakupu mieszkania średnim wynagrodzeniem był relatywnie niski wzrost cen nieruchomości w latach 2010-2019. Według danych GUS, ceny nieruchomości wzrosły w tym czasie o 22,5%. Natomiast wartość średniego wynagrodzenia podskoczyła o aż 52%.
Korzystna relacja między wzrostem cen mieszkań a wzrostem wynagrodzeń na przełomie tych 9 lat, najbardziej przyczyniła się do poprawy sytuacji osób mniej zamożnych i średnio zamożnych.
Jak wynika z danych przedstawionych przez Polski Instytut Ekonomiczny, wśród osób o najwyższych dochodach, należących do drugiego kwintyla dochodowego (20-40%), zdolność do sfinansowania 1 mkw. mieszkania z dochodu rozporządzalnego poprawiła się o 38 pkt. Należy jednak dodać, że dochód tej grupy był najprawdopodobniej niedoszacowany. W grupie osób lepiej zarabiających wzrost ten był nieco słabszy i wahał się od 32 pkt dla osób z trzeciego kwintyla zarobkowego do 14 pkt dla osób z piątego kwintyla dochodowego.
Wojna i pandemia odpowiedzialne za odwrócenie korzystnych relacji
Jak wynika z analizy, winnymi za odwrócenie korzystnych relacji między wzrostem cen mieszkań a wzrostem wynagrodzeń i dochodów, są pandemia COVID-19 i wojna w Ukrainie. Zgodnie z wyliczeniami Polskiego Instytutu Ekonomicznego, w latach 2019-2022 wzrost przeciętnego wynagrodzenia wyniósł 29%. W tym samym okresie cena 1 mkw. mieszkania w kraju podskoczyła o aż 40%, czyli niemal dwa razy więcej niż w całej drugiej dekadzie XXI w.
Konsekwencje tych podwyżek dotknęły wszystkie grupy dochodowe, choć najsilniej osób w drugim kwintylu dochodowym. W tej grupie możliwość sfinansowania zakupu 1 mkw. mieszkania przez dochód osiągany pomiędzy 2022 a 2019 r. spadła o 13 pkt.